Kỹ năng đặc định chính thức đã được thông qua từ 01/07/2019. Một lần nữa thì thị trường xuất khẩu lao động Nhật Bản lại trở nên sôi động khi mà Chính phủ Nhật đã thông qua luật mới chương trình làm việc liên tục 5 năm với tên gọi “Kỹ năng đặc định” được áp dụng từ 04/2019.
Để các bạn hiểu rõ hơn và phân biết được 2 chương trình này, chúng tôi sẽ có bảng so sánh sau để các bạn phân biệt.
Về cơ bản thì cả 2 chương trình đều là hoạt động đưa người lao động sang Nhật Bản làm việc, nâng cao tay nghề, kỹ năng, cải thiện tác phong làm việc công nghiệp, ngoại ngữ… sau đó quay trở về làm việc và đóng góp cho Việt Nam.
| THỰC TẬP SINH KỸ NĂNG | KỸ NĂNG ĐẶC ĐỊNH |
| TƯ CÁCH LƯU TRÚ | |
| Người lao động sang Nhật với tư cách Thực tập sinh kỹ năng đi học tập, nâng cao tay nghề, kỹ thuật trong các nhà máy tại Nhật và trở về đóng góp, phát triển cho nước nhà. | Người lao động sang Nhật với tư cách đi lao động có thời hạn, làm việc trong các nhà máy, công ty tại Nhật. |
| THỜI GIAN LÀM VIỆC | |
| 1 – 3 năm | 5 năm |
| ĐỐI TƯỢNG | |
| Tốt nghiệp THPT trở lên | Thực tập sinh kỹ năng đã hoàn thành chương trình 01 – 03 năm trở về nướcỨng viên chưa từng sang Nhật nhưng có kinh nghiệm, chuyên môn trong lĩnh vực tuyển dụng và ngoại ngữ (tiếng Nhật) nhất định |
| YÊU CẦU | |
| Không yêu cầu kinh nghiệm và tiếng Nhật trước khi tham gia chương trình. | Yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm cũng như trình độ tiếng Nhật cao hơn chương trình Thực tập sinh kỹ năng.Đạt kỳ thi đánh giá kỹ năng và năng lực tiếng Nhật theo từng lĩnh vực tiếp nhận. |
| NGÀNH NGHỀ TIẾP NHẬN | |
| 77 ngành nghề theo quy định của OTIT | 14 ngành nghề cụ thể:
|
| MỨC LƯƠNG | |
25 ~ 32 triệu / tháng
|
Lương cao hơn Thực tập sinh kỹ năng và tương đương với người Nhật cùng một trình độ trong ngành nghề đó. |
| ĐIỀU KIỆN LÀM VIỆC | |
| Không được thay đổi công ty làm việc trong suốt thời gian thực tập. | Có thể thay đổi công ty nếu có lý do chính đáng. |
| CHẾ ĐỘ | |
| Không được phép đưa gia đình sang Nhật trong thời gian thực tập. | Không được phép đưa gia đình sang Nhật trong thời gian làm việc 05 năm. |
| CƠ HỘI LÀM VIỆC LÂU DÀI TẠI NHẬT | |
|
|
| THỜI ĐIỂM HIỆN TẠI | |
| Chương trình đang có hiệu lực. | Chương trình có hiệu lực từ tháng 4/2019. Chưa có qui định chính thức và từ đây đến 4/2019, yêu cầu về chương trình còn có thể sẽ có những thay đổi. |
Để giải quyết vấn đề thiếu hụt nguồn nhân lực với số lượng lớn ở các ngành nghề, Chính phủ Nhật Bản đã nghiên cứu và thông qua luật mới để tiếp nhận được nguồn nhân lực có trình độ kỹ năng và kinh nghiệm nhất định cùng yêu cầu về năng lực ngoại ngữ phù hợp.
Đối tượng chương này sẽ có trình độ và yêu cầu thấp hơn Kỹ sư nhưng cao hơn Thực tập sinh kỹ năng, có thể xem là nhân sự trình độ bậc trung. Chương trình mới này cũng được chia thành 2 là: Chương trình Kỹ năng đặc định số 1 và chương trình Kỹ năng đặc định số 2.
Chương trình Kỹ năng đặc định số 1 này cho phép 2 đối tượng sau được tham gia:
- Thực tập sinh kỹ năng đã hoàn thành chương trình 03 năm trở về nước.
- Ứng viên chưa từng sang Nhật nhưng có kinh nghiệm trong lĩnh vực chuyên môn và ngoại ngữ (tiếng Nhật) nhất định tùy ngành nghề.
Yêu cầu chương trình:
- Yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm cũng như trình độ tiếng Nhật cao hơn chương trình Thực tập sinh kỹ năng.
- Đạt kỳ thi đánh giá kỹ năng và năng lực tiếng Nhật theo từng lĩnh vực tiếp nhận.
Những điểm nổi bật của chương trình Kỹ năng đặc định số 1:
- Thời gian làm việc lên đến 5 năm.
- Lương cao hơn Thực tập sinh kỹ năng và tương đương với người Nhật cùng một trình độ trong ngành nghề đó.
- Được hỗ trợ trong sinh hoạt, tiếng Nhật (từ tổ chức được chỉ định).
- Có thể thay đổi công ty nếu có lý do chính đáng.
- Không được phép đưa gia đình sang Nhật.
- Đặc biệt, sau 5 năm nếu thi đậu kỳ thi bắt buộc sẽ được tham gia chương trình Kỹ năng đặc định số 2, khi đó được phép gia hạn visa và đưa gia đình lưu trú dài hạn tại Nhật Bản.
Nếu cần tư vấn thêm về chương trình này, hãy đăng ký để chúng tôi tư vấn và không bỏ lỡ những đơn hàng tốt nhất.
Update: 10/05/2019
Ngày 10/5/2019 tại “Diễn đàn giao lưu đào tạo nguồn nhân lực Nhật Bản tại Hà Nội năm 2019”
Hội nghị đã Trao đổi về vấn đề nhân lực giữa Nhật Bản và Việt Nam với nhiều thông tin mới và bổ ích liên quan tới chính sách “Visa kỹ năng đặc định”. Điều này hứa hẹn mở ra một tương lai rộng mở cho người lao động và du hoc sinh Việt Nam có cơ hội làm việc lâu dài tại Nhật.
Sơ lược về chế độ kỹ năng đặc định
Để giải quyết vấn đề thiếu hụt lao động, Chính phủ Nhật Bản đã quyết định một tư cách lưu trú mới là “Kỹ năng đặc định” để tiếp nhận người lao động nước ngoài có chuyên môn trên 14 lĩnh vực như: Điều dưỡng, vệ sinh tòa nhà, công nghiệp nguyên liệu thô, chế tạo máy công nghiệp, điện-thông tin điện tử, xây dựng, đóng tàu-công nghiệp đóng tàu, bảo dưỡng ô tô, hàng không, nghỉ dưỡng, nông nghiệp, ngư nghiệp, chế biến thực phẩm, đồ uống, dịch vụ ăn uống (số lượng tiếp nhận trong 5 năm trên 14 lĩnh vực nhiều nhất là 345.150 người.
Theo đó kỹ năng đặc định bao gồm 2 tư cách số 1 và số 2:
a. Kỹ năng đặc định số 1: Tư cách lưu trú dành cho người nước ngoài làm công việc đòi hỏi cần có kiến thức và kinh nghiệp tương đương (Thời gian cư trú 5 năm).
b. Kỹ năng đặc định số 2: Tư cách cư trú dành cho người nước ngoài làm công việc đòi hỏi cần có kỹ năng thành thạo (Chỉ dành cho xây dựng, công nghiệp đóng tàu. Không quy định thời gian lưu trú và có thể mang theo gia đình.
Phương pháp tiếp nhận kỹ năng đặc định gồm 2 hình thức:
- Người đã kết thúc chương trình thực tập sinh số 2.
- Người đã thi đỗ chứng chỉ (tay nghề+tiếng Nhật)
Đặc biệt, việc phái cử lao động từ Việt Nam chỉ giới hạn cho các cơ quan phái cử được cấp phép theo hiệp định giữa 2 nhà nước.
Điều kiện đối với Lao động Kỹ năng đặc định
- Thi đỗ kỳ thi tiếng nhật N4 – JFT Basic (tương đương N4 JLPT) và kỳ thi đánh giá kỹ năng nghề dành cho LĐKNĐĐ (riêng đối với TTSKN số 2, 3 đã hoàn thành được miễn các kỳ thi).
- Tuổi để nhập cảnh: từ 18 tuổi trở lên
- Đủ điều kiện sức khỏe đi làm việc tại Nhật Bản
- Không thuộc diện cấm xuất cảnh theo quy định pháp luật Việt Nam
- Ngoài ra người lao động phải đáp ứng được các yêu cầu tuyển chọn của từng cơ quan tiếp nhận và không có hình xăm trên cơ thể.
Một số lưu ý
- Phía Nhật Bản chỉ tiếp nhận LĐKNĐĐ Việt Nam sau khi đã thực hiện các thủ tục cần thiết theo quy định của pháp luật Việt Nam và có tên trong Danh sách xác nhận được Bộ LĐTB&XH cấp.
- Nghiêm cấm các hoạt động du học trá hình sang Nhật Bản chuyển đổi tư cách LĐKNĐĐ.
- Nghiêm cấm phái cử và tiếp nhận LĐKNĐĐ vào làm việc tại các ngành nghề, khu vực cấm (Khu vực nhiễm phóng xạ…) theo quy định của pháp luật Việt Nam.
- Bộ LĐTB&XH sẽ ban hành các quy định cụ thể để hướng dẫn triển khai chương trình LĐKNĐĐ theo đúng pháp luật và Bản ghi nhớ hợp tác (MOC) giữa 2 nước.
Mách nhỏ
Hiện tại các đơn hàng đặc định chỉ là tuyển trước để đào tạo tiếng chứ chưa có chính thức thời gian xuất cảnh. Vì 100% với đơn đặc định yêu cầu tiếng phải từ N4 trở lên nên ngay từ bây giờ hãy đi học tiếng.
Chương trình kỹ năng đăc định chính chức được thông qua
Ngày 01/07/2019, tại Tokyo, Bộ trưởng Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội Việt Nam Đào Ngọc Dung và Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nhật Bản Yamashi Takashi đã cùng trao Bản ghi nhớ hợp tác (MOC) về khung pháp lý cơ bản để thực hiện đúng chương trình “lao động kỹ năng đặc định” Visa Tokutei Ginou. Chứng kiến Lễ trao MOC có sự có mặt của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo cùng đại diện các Bộ ngành có liên quan của hai nước.
Nhằm tăng cường bảo hộ lao động kỹ năng đặc định, tạo thuận lợi cho việc phái cử, tiếp nhận lao động kỹ năng đặc định trên cơ sở tuân thủ quy định pháp luật của hai nước, giải quyết các vấn đề liên quan đến việc lưu trú tại Nhật Bản của lao động kỹ năng đặc định đặc biệt là loại trừ các cơ quan trung gian xấu và các hoạt động trái pháp luật liên quan đến lao động kỹ năng đặc định, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Việt Nam đã ký với Bộ Tư pháp, Bộ Ngoại giao, Bộ Y tế Lao động Phúc lợi xã hội và Cơ quan cảnh sát quốc gia Nhật Bản bản MOC về chương trình lao động kỹ năng đặc định.
Theo quy định tại MOC, phía Nhật Bản chỉ tiếp nhận lao động “kỹ năng đặc định” người Việt Nam sau khi người lao động đã thực hiện các thủ tục cần thiết theo quy định của pháp luật Việt Nam và có tên trong “Danh sách xác nhận” được cấp bởi Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội Việt Nam, bao gồm:
(1) Những lao động được phái cử bởi các tổ chức, doanh nghiệp được Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Việt Nam cho phép đưa lao động kỹ năng đặc định đi làm việc ở Nhật Bản.
(2) Những công dân Việt Nam đang cư trú tại Nhật Bản đã được cơ quan tiếp nhận lao động tuyển dụng trực tiếp, bao gồm các đối tượng sau:
(i) Những người được miễn các kỳ kiểm tra và thi, bao gồm Thực tập sinh (TTS) đã hoàn thành chương trình thực tập sinh kỹ năng số 2 hoặc số 3.
(ii) Du học sinh đã tốt nghiệp ít nhất khóa học 2 năm của các trường tại Nhật Bản và thi đỗ các kỳ kiểm tra kỹ năng nghề và tiếng Nhật.
Ngoài ra, để hạn chế việc lợi dụng chương trình du học để đưa lao động sang làm việc tại Nhật Bản, phía Nhật Bản đưa vào MOC 2 nội dung:
– Mục 6.(8) “Nghiêm cấm các công dân Việt Nam đang cư trú tại Nhật Bản trong tình trạng không đủ điều kiện như du học sinh bị đuổi học, TTS kỹ năng bỏ ra ngoài hợp đồng hoặc những người xin tư cách tỵ nạn tham gia các kỳ kiểm tra kỹ năng tại Nhật Bản” và;
– Mục 6.(10) “Liên quan đến du học sinh Việt Nam thay đổi tư cách lưu trú sang lao động kỹ năng đặc định, sẽ có những biện pháp phù hợp bao gồm kiểm tra chặt chẽ các cơ sở đào tạo nhằm ngăn chặn việc lợi dụng các chương trình du học cho mục đích làm việc tại Nhật Bản từ góc độ tôn trọng quyền con người cơ bản.”
Hai bên cũng xây dựng các cơ quan đầu mối để triển khai thực hiện MOC gồm có: Phía Việt Nam là Cục Quản lý lao động ngoài nước – Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội; Phía Nhật Bản là Bộ phận quản lý cư trú, Ban hỗ trợ quản lý cư trú, Tổng Cục Quản lý quản lý cư trú và xuất nhập cảnh Nhật Bản.
Hai bên thống nhất việc chia sẻ và công khai thông tin về cơ quan tổ chức được phép phái cử hoặc tiếp nhận lao động kỹ năng đặc định sang làm việc tại Nhật Bản. Đồng thời, đưa vào cam kết của các Bộ của hai nước trong việc phối hợp quản lý, giám sát nhằm:
(i) Loại bỏ ra khỏi chương trình phái cử và tiếp nhận lao động kỹ năng đặc định những cơ quan tổ chức xấu, có hành vi vi phạm luật pháp của hai nước và các quy định nêu trong Bản Ghi nhớ hợp tác;
(ii) Ngăn chặn các hoạt động đưa lao động kỹ năng đặc định sang Nhật Bản trá hình dưới hình thức du học.
Bản MOC cũng quy định rõ phần đảm nhận trách nhiệm chi phí cũng như cam kết khác như:
– Trách nhiệm của phía Nhật Bản: “Đưa vào văn bản hướng dẫn nguyên tắc về việc chia sẻ chi phí bởi các cơ quan tiếp nhận liên quan đến các chi phí cho việc đào tạo tiếng Nhật hoặc đào tạo kỹ năng, chi phí đi lại bao gồm chi phí trở về Việt Nam sau khi chấm dứt hợp đồng lao động của các lao động kỹ năng đặc định và các chi phí cần thiết khác để phái cử lao động kỹ năng đặc định theo quy định của Việt Nam.”; Phía Nhật Bản cam kết “Không tiếp nhận lao động kỹ năng đặc định người Việt Nam chưa hoàn thành các thủ tục cần thiết theo quy định của Việt Nam bao gồm cả quy định về các khu vực, ngành nghề cấm.”
– Trách nhiệm của phía Việt Nam: “Ban hành các quy định liên quan, trong đó có quy định cụ thể về những chi phí (nêu trên) hoặc đề xuất cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam ban hành.”
Ngoài việc quy định các nội dung nêu trên, MOC cũng quy định rõ quyền lợi của người lao động Việt Nam như lao động kỹ năng đặc định lưu trú tại Nhật Bản được hưởng các quyền lợi theo luật nhập cư, luật lao động và các quy định pháp luật khác có liên quan của Nhật Bản. Ngoài ra, người lao động sẽ được hưởng các quyền lợi khác liên quan tới chi phí cho việc đào tạo tiếng Nhật hoặc đào tạo kỹ năng, chi phí đi lại bao gồm chi phí trở về Việt Nam sau khi chấm dứt hợp đồng lao động của các lao động kỹ năng đặc định.
Nhìn chung, nội dung MOC đã đảm bảo sự chặt chẽ, hạn chế tối đa các cá nhân, tổ chức không có chức năng lợi dụng hình thức du học để trá hình đưa lao động đi làm việc tại Nhật Bản và là khung pháp lý cơ bản nhằm đảm bảo việc phái cử và tiếp nhận lao động kỹ năng đặc định được thực hiện thuận lợi và đúng theo luật pháp của hai nước.
Có thể nói, việc triển khai chương trình trên cơ sở Bản Thỏa thuận này sẽ mở ra thêm nhiều cơ hội việc làm mới cho lao động có kỹ năng của Việt Nam, góp phần gắn kết giữa lao động với đào tạo, gắn kết giữa thị trường lao động trong nước với thị trường lao động quốc tế nhưng đồng thời, cũng sẽ giúp Nhật Bản giải quyết vấn đề thiếu hụt nguồn nhân lực trong một số ngành quan trọng của nền kinh tế và là động lực để thúc đẩy hơn nữa giao lưu, hợp tác, nhất là trong lĩnh vực hợp tác lao động, đào tạo nghề và chuyển giao công nghệ giữa hai nước.
Nhằm triển khai thỏa thuận mới một cách có hiệu quả, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội có kế hoạch xây dựng đồng bộ các phương án triển khai gồm có phương án thông tin tuyên truyền sâu rộng để người lao động quan tâm có thể tiếp cận thông tin về chương trình cũng như hiểu được chính sách pháp luật của hai nước liên quan đến chương trình lao động kỹ năng đặc định; Lựa chọn các doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu đưa lao động kỹ năng đặc định sang làm việc tại Nhật Bản; Hướng dẫn và tạo điều kiện cho doanh nghiệp tìm kiếm các hợp đồng có các điều kiện đãi ngộ tốt đối với lao động kỹ năng đặc định của Việt Nam; tăng cường kiểm tra giám sát hoạt động của các doanh nghiệp; Phối hợp với các cơ quan liên quan của Việt Nam và Nhật Bản để kiên quyết loại bỏ các đối tượng trung gian môi giới, du học trá hình… đưa người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài trái phép; Phối hợp với phía Nhật Bản tổ chức tốt các kỳ thi kiểm tra kỹ năng nghề và ngoại ngữ để người lao động có nguyện vọng và trình độ thể tham gia thi đánh giá trình độ theo quy định của Nhật Bản.
